Lavandula

Lavandula (Lavendel)

Op verzoek gaat deze blog over de Lavendel. Een veel voorkomende schrijffout van de naam is ‘Lavendula’ in plaats van ‘Lavandula’. In het Latijn betekend dit wassen en komt van het woord lavare. Hij behoort tot de Lipbloemigenfamilie, de Lamiaceae dat wil zeggen dat de kroonbladeren van de bloem vergroeid zijn tot een boven en onderlip. Er zijn talrijke soorten en hybriden, maar de bekendste en misschien ook wel de winter hardste, is de Lavandula angustifolia. Wie wel eens in het zuiden van Frankrijk is geweest, heeft de Lavendelvelden vast wel eens gezien. Oorspronkelijk komt Lavendel uit het Middellands Zeegebied.

Het frappante is dat de meeste planten in de Lipbloemigenfamilie geurende planten zijn en veel gebruikt worden in de keuken. Denk maar aan Rozemarijn, Munt, Citroenmelisse, etc. De Romeinen die al veel experimenteerden met het gebruik van planten, bijvoorbeeld cultiveren van koolsoorten, gebruikte dit kruid ook al.
Ze gebruikten de geurende Lavendel in het badwater, vandaar dat zijn naam ook wassen betekend. De geschiedenis van de plant vertelt dat hij veel gebruikt werd om vervelende geuren te verdoezelen, zoals in stallen, riolen en kleding.

De geuren van Lavendel schijnen een rustgevende werking te hebben en de bloemen als ingrediënt zijn veel te vinden bij de drogist. Het schijnt zelfs zo te zijn dat bladluizen en andere insecten bedwelmd worden door zijn geur.
Zijn etherische oliën worden gebruikt tegen ziekten en kwalen, maar vergeet de Mediterrane keuken niet. Lavendelolie heeft een zuiverende werking en wordt onder andere toegepast tegen huidaandoeningen, spierpijn, oorpijn en andere pijnen die ontsmettende of reinigende heling nodig hebben. 

Bloem Lavandula stoechas

Bloem Lavandula angustifolia

Er zijn twee meest voorkomende soorten die het klimaat van Nederland aankunnen. Namelijk de Lavandula angustifolia en de Lavandula Stoechas.
Over het algemeen staat hij het liefst in de zon, de grondsoort is toch verschillend per soort. Snoeien van planten is altijd het beste wanneer de plant nog op en top functioneert. (wondgenezing en herstelling) Het beste voor de Lavendel is om de plant in het voorjaar tot ongeveer vijftien centimeter boven de grond terug te snoeien. Hij blijft hierdoor compact, dus niet zo houterig als op de onderstaande foto. Denk er wel aan om niet verder te gaan dan tot onder het groen, anders komt hij niet tot slecht terug. Sommige soorten kunnen uitgroeien tot een struik van een meter, maar dat is meestal niet wat wij willen. Voor de winter, noem het maar sierwaarde snoei, kunnen de uitgebloeide bloemen weggenomen worden.

compacte Lavandula angustifolia

zonder te snoeien

Er valt veel over de Lavendel te vertellen, ik zal als laatste nog een paar soorten uitlichten. Degene die veel geteeld wordt in Frankrijk is de Lavandula angustifolia. ‘angustifolia’ betekend smalbladig en zijn in vele kleuren verkrijgbaar. Zet hem niet in de potgrond of tuinaarde, zure grond houdt hij niet van, bemest hem ieder jaar met een beetje kalk.

Dan hebben we de Lavandula stoechas, de Kuif- of Vlinderlavendel die wel van iets humusrijke grond houd. Vlinders zijn dan ook gek op zijn zoete geur. Verdere bekende soorten zijn de Lavandula latifolia, de breedbladige en de Lavandula viridis, de groene Lavendel. (ruikt een beetje naar citroen)
Meer soorten zal ik niet beschrijven, dat zijn er te veel. 

Wilt u een Lavendel herkennen, kijk vooral ook naar het blad. De één heeft bijvoorbeeld een soort naaldjes, terwijl de ander leerachtig en breder getand blad heeft.