Rhizophora mangle – Rode Mangrove

Rhizophora mangle – Rode Mangrove

De mangrovebossen zijn vooral bekend om hun biodiversiteit en de bescherming van de kust. De Mangrove behoort tot de Rhizophoraceae (Mangrovefamilie) die ongeveer zestien geslachten kent met honderdtachtig soorten inclusief de hybriden. In Gambia heb ik twee geslachten gezien uit deze familie, namelijk de Rode Mangrove (Rhizophora mangle) en de Witte Mangrove (Laguncularia racemosa).
De eerste, Rhizophora mangle is denk ik wel één van de bekendste en ik zal deze soort bescheiden uitlichten.

Van het geslacht Rhizophora bestaan zo’n zes soorten en een aantal hybriden.
Als eerste de geslachtsnaam, Rhizophora betekent letterlijk wortel dragend en relateert aan zijn wortels die de plant als het ware dragen. Zijn soortnaam heeft eveneens met zijn wortels te maken, boom met steltwortels. Andere namen voor dit soort zijn Tongo en Oesterboom, oesters en kleine schelpdieren vestigen zich veel op de wortels van de plant.

De Rhizophora mangle kan twaalf meter hoog worden en groeit in brak water langs de tropische kusten. Tussen zijn wortels ligt veel organisch materiaal, zeer voedselrijk , een soort humusrijke modder die de plant zelf creëert door zijn eigen bladresten. Ook zorgt dit dat andere planten geen kans krijgen om hier te groeien, omdat de modder veel zwavel bevat en weinig zuurstof. Zijn steltwortels zorgen voor steun en voldoende zuurstof. Zijn bast bevat veel lenticellen die zorgen voor de zuurstofopname en andere gas uitwisselingen. De wortels en/ of stammen zijn grijs van kleur, de jongere delen zijn iets roder van kleur. De rode kleur is een looizuur, genaamd tannine, die in bepaalde landen gebruikt wordt als verfstof. Tevens is de plant in staat om overtollig zout uit zijn cellen te pompen. Hij zorgt ervoor dat het zoutgehalte in zijn cellen gelijk is met het brakke water. De dikke waslaag van het blad zorgt ervoor dat hij niet teveel aan water verdampt en het in zijn cellen houdt, op deze manier kan hij het teveel aan zout verdrijven.

Zijn blad heeft een rode gloed, is ellipsvormig, leerachtig en tegenoverstaand.
De bloemetjes staan in de bladoksels en hebben een gele/ lichtroze kleur. Ze zijn hermafrodiet/ tweeslachtig, meestal worden ze bestoven door de wind. Er vormt zich een vrij grote vrucht die kiemt aan de moederplant. Uit de vrucht komt een lange wortel die naar de bodem groeit en zo weer een nieuwe plant vormt.
Soms valt de vrucht en spietst zich met zijn korte wortel in de bodem. Wanneer dit niet gebeurt, drijft de vrucht naar een plek waar hij zich kan settelen, de vrucht kan soms wel een jaar rond drijven. Niet alleen zorgt de Rhizophora mangle voor een divers ecosysteem voor diersoorten, zijn hout wordt door de mens erg veel gebruikt. Door zijn dichte celstructuur leent het hout zich uitstekend voor brandhout en kool en wordt veel gebruikt als bouwmateriaal.