Plumeria rubra – Tempelboom

Plumeria rubra – Tempelboom

Ik denk dat iedereen deze imposante bloeiende boom wel eens tegen is gekomen op een tropische vakantie. Oorspronkelijk komt de Plumeria uit Midden-Amerika, tegenwoordig is hij bijna over de hele wereld verspreid. Er bestaan vele cultivars, maar de bloem heeft in het midden altijd een geel hartje. In Azië noemen zij hem daarom ook de Eigeelboom. Hij behoort tot de Maagdenpalmfamilie (Apocynaceae), een bekende uit deze familie is de Nerium oleander (Oleander). Beiden bevatten een melksap, of latex die irriterend voor de ogen en de huid is.

De naam Plumeria betekent in het Grieks ‘met pluim of veren’, een echte verklaring voor deze vertaling kan ik echter niet relativeren. Wel weet ik dat hij vernoemd is naar een Franse botanicus, genaamd Charles Plumier. Een andere naam die men veel tegenkomt in verband met deze boom is Frangipani, dit was een Italiaanse familie van adel die een parfum ontwikkelde met de geur van de bloem. Verder is deze naam niet te verwarren met het deegbeslag ‘Frangipane’, alhoewel de bloemen van de Plumeria veel gebruikt worden als taartversiering. De bloem bevat geen nectar, dus ik denk niet dat ze erg lekker is.

Bloem Plumeria rubra

Plumeria rubra

Misschien is de bloem wel eens opgevallen in documentaires of films, waarbij de vrouwen uit Hawaii de bloem in hun rechteroor dragen. Dit doen zij om aan te geven dat zij een relatie hebben. Er bestaan vele verhalen en mythen over deze boom bij verschillende culturen. Frappant is dat de begraafplaats en het bestaan van deze boom hierin een belangrijke rol speelt. De boom zou onderdak bieden aan geesten en demonen, gebruikt worden bij offers en de geur zou gerelateerd zijn aan de Indonesische vampier/ geest ‘Pontianak’. In Azië ziet men de Plumeria veel aangeplant bij de begraafplaatsen en tempels. Bij de Aziatische tuinen op de Floriade in Venlo heb ik hem ook zien staan. Daarentegen is hij veel te bewonderen in siertuinen, vanwege zijn karakteristieke geur.

Plumeria rubra

Plumeria rubra 'Cultivar'

Deze parasol vormende boom of struik wordt zo’n acht meter hoog en is bladverliezend. Hij heeft lange vlezige bladeren die wel tot vijftig centimeter groot kunnen worden. De bloemen die zich aan het einde van de takken vormen, bevatten geen nectar. De meeste bestuivers komen op de zoete geur af en zijn kenmerkende gele hartje, maar komen dus met lege handen terug.
Vaak worden de meeste witte bloemen s’ avonds bestoven (weerkaatsing door de maan) door nachtvlinders en –motten, zo is dat ook het geval bij de Plumeria.
Zijn vruchten bestaan uit langwerpige zwarte peulen als de Mandevilla die ook bij deze familie behoort.

In de huiskamers van Nederland ben ik hem wel eens tegen gekomen. Als kuipplant nog niet, maar dit zou goed mogelijk moeten zijn. Zet hem dan wel op een zonnige plaats, daar houdt hij erg van. Wanneer de nachttemperatuur lager wordt dan acht graden, haal hem dan naar binnen. Als zaad is hij tegenwoordig al te koop, ook stekken schijnt vrij gemakkelijk te gaan. Denk alleen bij het geven van water om de hoeveelheid, bij een teveel aan water kan wortelrot ontstaan.