Carica papaya - Papaja

Carica papaya – Papaja

Als klein jongetje was ik al gefascineerd door planten met bijzondere vruchten. Vooral de Bananen, Citrussen, Mango’s, etc., maar ook de Papaja.
De boom krijgt grote vijgachtige vruchten hangend langs zijn stam. De vrucht die wij voorgeschoteld krijgen en zoals wij hem kennen, kent een aparte geschiedenis, waar ik later op terug kom. Deze tropische boom komt voor in Midden- en Zuid-Amerika. De naam Carica betekent in het Grieks vijg. Wanneer men kijkt naar bijvoorbeeld de Ficus carica, is er gelijkenis met het vingervormige blad en de vruchten die ook aan de stam hangen. Papaya is in tegenstelling tot de meeste plantennamen niet uit het Grieks of het Latijn. Waarschijnlijk is het een Caribische benaming dat omhoog reikend betekent.

De Carica kan zo’n zes meter hoog worden en heeft een holle fragiele stam.
Als hij niet beschadigd, of knakt, krijgt hij geen zijvertakkingen. Het is een vrij snelle groeier en zijn holle stam zorgt voor de stevigheid. Kenmerkend aan de Carica zijn de grote bladmerken en zijn forse bladeren aan het einde van de stam. De boom is tweehuizig en wil zeggen dat de mannelijke en vrouwelijke bloemen afzonderlijk aan de bomen groeien. De mannelijke bloemen zijn overigens fraaier dan de vrouwelijke. De vrouwelijke bloemen groeien aan de stam, terwijl de mannelijke aan trosjes groeien, zoals een Geranium (Perlargonium). Amerikanen zijn goed in het genetisch manipuleren van gewassen, sommige gewassen zijn bijvoorbeeld bestand tegen sprinkhanen. De plant is zo gemanipuleerd dat hij onaantrekkelijk wordt voor deze insecten. Bij de Papaja is dit ook het geval, oorspronkelijk werd hij aangetast door het ringspotvirus. Hij krijgt dan kringen in zijn blad en sterft af. Het gen is nu zo aangepast dat dit niet meer kan, zelfs zijn er soorten uit voort gekomen die tweeslachtig zijn.

Vrouwelijke bloem Carica papaya

Het geslacht Carica hoort bij de familie Caricaceae en telt zo’n vijvendertig geslachten. De vruchten van de Papaja zijn over het algemeen groen en verkleuren soms iets gelig. Het vruchtvlees is oranje en het binnenste deel bevat zwarte pitjes.
In de Thaise keuken wordt deze vrucht veel gebruikt in curries en salades, zowel rauw als gekookt. De pitjes hebben een scherpe smaak en worden daar gebruikt als een vervanger voor peper. Verder ziet men de plant veel terug in de geneeskunde. De pitjes hebben een laxerende werking en bestrijden darmparasieten. Een andere stof uit de vrucht is papaïne, dit is een enzym die eiwitten afbreekt en wordt voor talloze doeleinden gebruikt. Een ander geslacht met kleinere oranje vruchten en die ik niet mag vergeten, is de Vasconcellea pubescens, voorheen de Carica pubescens. Dit geslacht wordt iets minder geteeld, heeft dezelfde eigenschappen als de Papaja en hier wordt over het algemeen stroop van gemaakt.

Beginnende vrucht Carica papaya

De Carica papaya schijnt men gemakkelijk te kunnen zaaien, mij is het jammer genoeg nog niet gelukt. Ik hoopte een paar exemplaren in de tuin te zetten, ondanks zijn vorst gevoeligheid. De plant begint al te kwakkelen bij vijf graden boven nul, dus dat is wel een risico. Ik blijf het proberen!