Diospyros kaki - Kakiboom

Diospyros kaki – Kakiboom

Toen ik op mijn achttiende voor ruim een maand naar het vaste land van Griekenland ging, kwam ik in aanraking met deze opmerkelijke boom.
Ik dacht aan een soort tomatenboom en had geen idee of deze vrucht zoet zou zijn. Ik heb deze boom toen eens nader bekeken en kwam toen de naam Sharonfruit tegen. Een paar jaar later lag deze fruitsoort in de winkel met de naam Kakivrucht. Het is één van de favoriete vruchten van mijn oma, alhoewel de vrucht ze niet te lang moet laten liggen, dan worden ze slap en mierzoet.

Diospyros kaki

De naamgeving van planten is voor mij erg belangrijk, het zijn ezelsbruggetjes om de naam te onthouden en geeft de plantkenmerken weer. In het Grieks betekent Diospyros ‘goddelijke vrucht’, maar in de Griekse godsdienst staat het weer voor de vrucht van Zeus. Het geslacht bestaat uit wel vijfhonderd soorten, maar de bekendste is de ‘kaki’, vanwege zijn vruchten. Oorspronkelijk komt de boom uit het Himalayagebied, Thailand, Korea, China en Japan. In Japan is hij van grote betekenis, omdat de boom Hiroshima heeft overleeft. De boom werd na deze ramp overal aangeplant en staat symbool voor de vrede en zijn overlevingskracht.
Soms wordt er door de lokale bevolking thee van de bladeren gezet om zijn geneeskrachtige werking. De naam ‘kaki’ komt ook uit Japan, het is een afgeleide van ‘kaki no ki’ dat rode vrucht betekend.

Vrucht Diospyros kaki

Vruchten Diospyros kaki

De bloemen die hij geeft zijn niet echt bijzonder, wel een grappig kenmerk is dat de mannelijke bloemen op de oudere twijgen altijd met zijn drieën staan en de vrouwelijke alleenstaand. Meestal is dit geslacht tweehuizig en ook zelf bestuivend. Om nog even met plant anatomische termen te gooien, er kan parthenocarpie optreden. Dit betekent dat er vruchten kunnen ontstaan zonder dat hij bestoven is, of zaadvorming optreed. Een goed voorbeeld hiervan zijn de pitloze druiven die men tegenkomt op de groenten afdeling.

Wanneer de vruchten echt rijp zijn, zijn ze eetbaar. Dieren weten dit ook en eten alleen de vruchten die overrijp zijn. De reden hiervan is het stofje tannine, men kan dit vergelijken met looizuur dat in theebladeren zit. Men kan ontzettende buikpijn van deze stof krijgen, voor de plant is deze stof een afweer tegen indringers. Vruchten mogen alleen gegeten worden wanneer de zaden ook rijp zijn en gereed zijn om voor het nageslacht te zorgen. Een cyclus van een plant dat abscissie heet, of ook wel afsterven wordt genoemd, zorgt dat de tannine verdwijnt.
De rijpe zaden produceren dit afstervingshormoon, hierdoor worden de vruchten eetbaar.

Diopyros kaki

Andere soorten van de Diospyros worden in Amerika geteeld voor de houtproductie. Dit hout wordt Ebben genoemd en is bekend om zijn zwarte houtnerf.
Verder zijn de soorten die gekweekt worden voor de vruchten erg gecultiveerd, vooral om zo min mogelijk tannine in de vruchten te verkrijgen. De bekendste soort is de Diospyros kaki ‘Sharon’, en wordt zoals de naam al zegt, veel geteeld in Israël.

Zelf heb ik hem ook in de tuin staan, jammer genoeg is hij deze winter tot onder de ent afgestorven. Het is dan ook maar afwachten welk soort er nu uit is gekomen, ben hier nog niet helemaal over uit. Het kan denk ik zowel de Diospyros virginiana als de Diospyros lotus zijn, allebei goed winterharde soorten. Voor de nare winter van 2012 heb ik wel twee jaar vruchten gehad. De boom heeft een schitterende rode herfstkleur. Na de bladval heeft hij de meeste knaloranje vruchten nog hangen en is een heel fraai gezicht. Zeker een aanrader, zelfs voor tuinen in Nederland.