Aristolochia arborea - Pijpbloem

Aristolochia arborea - Pijpbloem

Tussen mijn vele plantenfoto’s kwam ik deze bijzondere plant tegen. Ik had geen idee welk soort dit was en dacht aan een cacao –achtige plant. Toen ik het bloemetje nader bestudeerde, zag ik hierin een Aristolochia kelkje. Heel apart, want de meeste soorten van dit geslacht zijn klimmers, zowel blad houdende als bladverliezende soorten. De Aristolochia arborea bloeit direct aan (meestal) de onderkant van de stam of twijgen. Zijn soortnaam zegt het al, arborea betekent dan ook boomachtig. De geslachtsnaam is iets omvangrijker, letterlijk betekent dit ‘zeer goede geboorte’. Een zuur uit deze plant, genaamd aristolochiazuur, werd vroeger veel gebruikt om weeën op te wekken of bij menstruatieklachten. Tegenwoordig is dit middel verboden, het zou slecht zijn voor de nieren en kan de ontwikkeling van de genen (DNA) verstoren.

Bloemen Aristolochia arborea

Aristolochia arborea

De Aristolochia arborea komt voor in de jungles van Midden-Amerika en is vrij zeldzaam. Net als de rest van zijn soorten, gebruikt hij zijn bloem om insecten te vangen. Het is geen insecteneter, maar hij houdt ze vast om zijn bloem te bevruchten. Wanneer het insect naar binnen treedt, naar het bloemdek en de stuifmeelkorrels, zorgen kleine haartjes in de bloem ervoor dat het insect niet meer naar buiten kan. Als de bevruchting heeft plaatsgevonden, laat hij het insect weer vrij. De bloem van de Aristolochia geeft een hele zoete geur af, waar veel insecten op af komen. Zijn vruchten zijn langwerpig rond die openbarsten als ze rijp zijn.

Aristolochia giganteum

Bloemknop/ Pijp

Aristolochia giganteum

 Aristolochia tricaudata

In de Verenigde Staten wordt de Aristolochia ook wel ‘Dutch Pipe’ genoemd, hier in Nederland noemen wij hem weer ‘Duitse Pijp’. Deze naam heeft hij te danken aan de bloemknop die lijkt op een ouderwetse rook pijp. Bij ons in de tuin wordt hij vaak verward met de Ipomea (Winde), een woekerende klimmer met ongeveer het zelfde blad. De Aristolochia is ook een woekeraar, in Nederland kennen wij over het algemeen de Aristolochia macrophylla en de wilde geel bloeiende soort, de Aristolochia clematitis. De bloeiwijze is niet echt spectaculair en zij hebben vrij kleine bloemen. Deze soorten zijn bladverliezend, maar ideaal om een wand of schutting mooi groen mee te bekleden. Er bestaan ontzettend veel soorten van dit geslacht, op de foto’s staan bijvoorbeeld nog de Aristolochia giganteum en de Aristolochia tricaudata (met drie staarten). De foto’s van de Aristolochia arborea zijn genomen in Burger’s Zoo, waar ze overigens nog veel meer bijzondere planten hebben staan.